Veenendaal

De ligging van Veenendaal is, zoals bij vele nederzettingen, landschappelijk bepaald. Veenendaal bevindt zich in een dal tussen de hoger liggende Utrechtse Heuvelrug aan de westkant en de Veluwe aan de oostzijde. In dit slecht ontwaterde gebied is hoogveen ontstaan. In de 16e eeuw is door ontginning van dit veen de veenkolonie Veenendaal ontstaan. Het dorp Veenendaal diende als centrum voor het hele turfwinningsgebied.

Om religieuze en economische redenen was een dorp in dit gebied gewenst. Als locatie voor het dorp werd een hoger liggende zandheuvel gekozen, de locatie van de huidige Oude Kerk. Veenendaal ontwikkelde zich als een brinkdorp met lintbebouwing. Water, zoals de thans nog aanwezige Grift, vormde een belangrijk landschappelijk en functioneel element (voor vervoer en ontwatering).

Tot in de 20e eeuw werd Veenendaal qua beeld bepaald door water. De woningen bevonden zich vooral aan het water. In de 19e eeuw werd overgegaan tot de aanleg van wegen en verdwenen langzamerhand veel watergangen.